حساسیت دندان به محرکهای حرارتی نظیر نوشیدنیهای سرد و گرم مشکل شایعی است که بسیاری از مردم با آن مواجهاند، اما دلیل ایجاد و نسخه درمانی برای تمامی آنها یکسان نیست. حساسیت دندان میتواند دلایل مختلفی داشته باشد و موقتی یا دایم باشد.
به طور کلی حساسیت دندان به دلیل از بین رفتن لایه بیرونی یعنی مینا و عریان شدن لایه زیرین دندان یعنی عاج است. وجود پایانههای عصبی در لایه عاج دندان و تحریک آنها توسط محرکهای سرما، گرما و حتی شیرینی میتواند موجب ایجاد درد لحظهای یا تیر کشنده در دندان شود. در این مطلب برخی از دلایل شایع از بین رفتن مینای دندان و حساس شدن دندانها و البته درمان آنها را مرور کردهایم:
خوردن مواد غذایی اسیدی
بعضی از افراد شدیدا به خوراکیهای ذاتا اسیدی مانند گوجهفرنگی، انواع مرکبات مثل پرتقال و همچنین آبمیوهها علاقهمند هستند ولی نمیدانند که این خوراکیها برای دندانها ضرر دارند. زیادهروی در مصرف مواد غذایی و نوشیدنیهای اسیدی میتواند به پوشش بیرونی دندانها (مینای دندان) آسیب برساند. و لایه زیرین دندان (عاج یا دنتین) را در معرض تماس با ترکیبات مخرب قرار دهد. اگر میخواهید اثرگذاری منفی این ترکیبات اسیدی را کاهش دهید، میتوانید پس از خوردن آنها یک تکه پنیر بخورید یا کمی شیر بنوشید. شستن دهان با آب نیز میتواند شرایط را تا حدودی بهتر کند.
بعضی از خمیردندانها و سفیدکنندهها
هیچ کسی نیست که نخواهد لبخند بینقص و دندانهای زیبایی داشته باشد، اما سفیدکنندهها و خمیردندانهای برپایه پراکسید میتوانند باعث ابتلا به حساسیت دندانها شوند. این مشکل هم معمولا در مدتی کوتاه پس از کنار گذاشتن چنین محصولاتی از بین میرود. با اینحال، اگر میخواهید که همواره بهترین انتخاب را داشته باشید، در مورد نوع خمیردندان سفیدکننده یا انجام بلیچینگ (سفید کردن دندان) و میزان استفاده از آنها حتما با دندانپزشک خودتان مشورت کنید.
پسروی یا تحلیل لثهها
ریشههای دندانهای شما دارای هزاران مجرای بسیار ریز هستند که حسهای مختلف (گرمی، سردی، شیرینی و…) را به یک عصب مرکزی با نام «پالپ» یا مغز دندان منتقل میکنند. دندانها بهطور عادی توسط بافتهای لثهای احاطه شدهاند و تحت پوشش این بافتها قرار دارند. اما اگر شما به بیماریهای لثه یا «پریودنتال» مبتلا شده باشید، این بافت لثهای محافظ میتواند از روی دندانها پسروی کند و در نهایت ریشه فوقالعاده حساس دندانها در معرض تماس با ترکیبات مختلف قرار بگیرد. فراموش نکنید که پسروی یا تحلیل لثهها همواره به مداخله و کمک دندانپزشک نیاز دارد و شما حتما باید در این موارد با دندانپزشک خودتان مشورت کنید.
مسواک زدن محکم و غیراستاندارد
اگر خیلی محکم مسواک بزنید یا از مسواکهای غیرنرم استفاده کنید، لثهها به مرور زمان میتوانند از روی ریشه دندانها پسروی کنند. این روند میتواند مینای دندان را از بین ببرد و دنتین دندان را در معرض آسیبدیدگی قرار دهد. توجه داشته باشید که حفرههای ریزی در دنتین وجود دارند که سردی، گرمی و شیرینی ترکیبات غذایی را به عصبهای دندانها انتقال میدهند. بیحفاظ شدن دنتین میتواند مشکلات مختلفی را برای شما بهوجود بیاورد که درد ناگهانی و عمیق فقط یکی از آنها است.
انجام درمانهای دندانپزشکی
شاید برای شما هم عجیب باشد، اما انجام برخی درمانهای دندانپزشکی میتواند دندانها را برای مدتزمان موقت حساس کند. با اینحال، توجه داشته باشید حساسیت دندانها در این موارد کاملا موقتی است و پس از مدتی رفع میشود. اگر نسبت به بروز این مشکل نگران هستید یا اگر این مشکل برای مدت طولانی پس از انجام دادن کارهای دندانپزشکی ادامه پیدا کرد، حتما مشکل را به دندانپزشک خودتان اطلاع دهید.
شکستگی یا ترکخوردگی دندان
جویدن یخ، گاز زدن آبنباتهای سفت یا قرار دادن تکههای خوراکی بیش از حد بزرگ درون دهان میتواند به ترکخوردگی یا شکستن دندانها منجر شود. وقتی که دندان ترک بخورد. پالپ یا مغز دندان که دارای عصبهای زیادی است و تحت محافظت قرار دارد. موقع جویدن تحریک میشود. از طرف دیگر، ترک روی دندانها میتواند بستر مناسبی برای تجمع و رشد باکتریها فراهم کند و باعث التهاب شود که هر کدام از این مشکلات میتوانند باعث شکلگیری درد بیشتری شوند.
دندانقروچه و فشردن دندانها
مینای دندان، قویترین ماده در بدن انسانها است. اما این ماده قوی هم نمیتواند در مقابل فشار دندانقروچه یا فشردن دندانها مقاومت کند. به مرور زمان، هر دوی این عادتهای ناخودآگاه و مخرب میتوانند مینای دندان را از بین ببرند و عصبهای دندانها را در معرض خطر قرار دهند. توجه داشته باشید که ایجاد تغییرات در سبک زندگی، کاهش استرس، تغییر رژیم غذایی و همچنین استفاده از محافظ دهان میتواند مانع از عوارض ناشی از دندانقروچه و فشردن دندان شود.
پوسیدگی دندانها
پوسیدگی دندان، ریشه دندان را در معرض تماس با عوامل محرکی مانند سردی، گرمی، شیرینی و حتی هوا قرار میدهد. بهترین راهها برای مقابله با پوسیدگی و حفظ دندانها در بهترین شرایط سلامتی، رعایت اصول ضروری برای سلامت دهان و دندان، تغذیه صحیح و مراجعه منظم و طبق برنامه به دندانپزشک است.
اهمیت ندادن به دندانها
فراموش نکنید که شما متخصص مشکلات دهان و دندان نیستید. اگر با مشکل حساسیت دندانها مواجه شدید. حتما نزد دندانپزشک بروید تا او بتواند علتهای ابتلا به این مشکل را در مورد شما بررسی کند. درواقع، ممکن است که یک یا چند مورد از دندانهای شما دچار مشکل باشند یا تغییر دادن بخشی از برنامه مراقبت از دندانها برای شما ضروری باشد. گاهی اوقات مشکل با استفاده از مسواک نرم، خمیردندان مخصوص حساسیت و دهانشویههای حاوی فلوراید رفع میشود، اما تشخیص این موضوع هم به نظر دندانپزشک بستگی دارد.
منبع: دندانه